Araç Değer Kaybı/Hasar Tazminatı Hesaplama

???? Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır? 

Araç değer kaybı, bir aracın kaza sonrası onarılsa bile ikinci el piyasa değerinde meydana gelen azalma anlamına gelir.
2021 yılında yapılan yönetmelik değişikliğiyle birlikte, bu hesaplamada tamamen objektif ve matematiksel bir sistem benimsenmiştir.

Burada önemli tarih 04.10.2021’dir.
Bu tarihte Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile birlikte araç değer kaybı hesaplama sistemi kökten değişmiştir.

Dolayısıyla, kazanın 04.10.2021 öncesi veya sonrası olması, hangi hesaplama yönteminin uygulanacağını belirler.

???? 1. 04.10.2021 Öncesi Kazalar İçin Hesaplama Yöntemi

Bu tarihten önce meydana gelen kazalarda, değer kaybı bilirkişiler tarafından piyasa araştırması yapılarak hesaplanırdı.
Bu yöntemde;

• Aracın kazadan bir gün önceki ikinci el piyasa değeri ile

• Kazadan bir gün sonraki değeri karşılaştırılırdı.

Bu iki değer arasındaki fark, aracın gerçek değer kaybı olarak kabul edilirdi.

Bilirkişiler, aracın yaşı, markası, modeli, kilometresi, hasar geçmişi ve değişen parça sayısı gibi faktörleri dikkate alarak bu değeri belirlerdi.

???? Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 09.05.2016 tarihli kararında (E.2015/18959, K.2016/5661) da bu sistem teyit edilmiştir:

“Araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak, kaza tarihinden önceki ikinci el satış değeri ile tamir sonrası satış değeri arasındaki fark esas alınmalıdır.”

Ancak bu yöntem sübjektif olduğundan, 04.10.2021 tarihinden itibaren tamamen matematiksel bir formül sistemine geçilmiştir.

⚙️ 2. 04.10.2021 Sonrası Kazalar İçin Yeni Hesaplama Sistemi

2025 itibarıyla hâlâ yürürlükte olan Resmî Gazete’de yayımlanan yeni hesaplama formülü, değer kaybını nesnel şekilde belirlemektedir.
Bu sistemde hesaplama adımları şunlardır:

1. Adım: Araç Türü (Araç Kodu) Belirlenir

Her araç türü için ayrı bir araç kodu tanımlanmıştır:

• A Grubu: Otomobil ve taksi

• B Grubu: Minibüs ve otobüs

• C Grubu: Kamyon, kamyonet ve benzeri ticari araçlar

2. Adım: Piyasa Değeri (Rayiç Değer) Belirlenir

Aracın kaza tarihindeki rayiç değeri,

• Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği Kasko Araç Değer Listesi
  ve

• TOBB Sigorta Eksperleri İcra Komitesi Piyasa Değer Listesi
  esas alınarak belirlenir.

İki listede de yer almayan araçlar için değer, sigorta eksperi tarafından yapılan piyasa araştırması ile tespit edilir.

3. Adım: Rayiç Değer Katsayısı Belirlenir

Araç koduna göre Resmî Gazete ekinde yer alan Rayiç Değer Katsayısı tablosundan alınır.

4. Adım: Kullanılmışlık Düzeyi Katsayısı

Aracın kilometresi veya çalışma saati dikkate alınarak hesaplanır.
Bu katsayı da Resmî Gazete’deki tabloda araç grubuna göre belirtilmiştir.

5. Adım: Hasar Katsayısı

Bu aşamada;

• Parça Değişim Katsayısı,

• Onarım Katsayısı ve

• Boya Katsayısı dikkate alınır.

Ayrıca, KDV dâhil toplam hasar tutarı üzerinden Hasar Tutarı Katsayısı belirlenir.
Son olarak, bu iki katsayının ortalaması alınarak Hasara Uğrayan Parçalar Katsayısı elde edilir.

6. Adım: Genel Değerlendirme Katsayısı

Araç türü ve kullanılmışlık düzeyi dikkate alınarak tabloda yer alan Genel Değerlendirme Katsayısı hesaplanır.

7. Adım: Değer Kaybı Formülü Uygulanır

Tüm katsayılar belirlendikten sonra, araç değer kaybı aşağıdaki formülle bulunur:

$$\text{Arac¸ Deg˘er Kaybı}=\text{Piyasa Deg˘eri}\times \text{Rayic¸ Deg˘er Katsayısı}\times \text{Kullanılmıs¸lık Du¨zeyi Katsayısı}\times \text{Hasara Ug˘rayan Parc¸alar Katsayısı}\times \text{Genel Deg˘erlendirme Katsayısı}$$

Bu formül, tamamen nesnel ve denetlenebilir bir sistem getirerek bilirkişi yorum farklarını ortadan kaldırmıştır.

???? Araç Değer Kaybı Hesaplama Robotu Nasıl Kullanılır? (2025)

2025 yılında yaygın olarak kullanılan çevrimiçi araç değer kaybı hesaplama robotları, Resmî Gazete formülünü otomatik uygular.
Doğru sonuç için şu bilgilerin eksiksiz girilmesi gerekir:

1. Araç sınıfı (otomobil, ticari, vb.)

2. Kaza tarihindeki piyasa değeri (kasko rayiç)

3. Kilometre bilgisi

4. Hasar tutarı (TL cinsinden)

5. Araç ticari veya kiralık mı? (evetse işaretle)

6. Daha önceki hasar sayısı

7. Kaza sonucu yapılan işlemler (boya, değişim, onarım vb.)

Bu bilgiler girildikten sonra sistem, Resmî Gazete katsayılarını otomatik uygulayarak aracın gerçek değer kaybını TL olarak hesaplar.